Gmina Jedwabne jest położona w województwie podlaskim, na Wysoczyźnie Kolneńskiej, w północno-wschodniej części powiatu łomżyńskiego i jest jedną z 9 gmin tego powiatu. W jej skład wchodzą miasto Jedwabne oraz 48 wsi.
Gmina ma charakter typowo rolniczy, natomiast miasto Jedwabne jest ośrodkiem działającym na rzecz rolnictwa, obsługi administracyjnej ludności oraz centrum usług publicznych, takich jak: szkolnictwo i służba zdrowia. Spełnia funkcje ośrodka administracyjnego i handlowo-usługowego. Powierzchnia miasta i gminy -159,42km2 ( w tym powierzchnia miasta Jedwabne 11,47km2).
HISTORIA
Jedwabne jako osada zostało założone w XV wieku przez Byliców, którzy wkrótce przyjęli nazwisko Jedwabińscy. Prawa miejskie Jedwabne otrzymało w 1736 roku. Z początkiem 1795 roku teren gminy znajdował się w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warszawskim, a od 1815 w Królestwie Polskim. Od końca XVIII wieku w Jedwabnem powstawały warsztaty tkackie i fabryki sukna. Zakłady uległy zniszczeniu podczas I wojny światowej. W czasie II wojny światowej Jedwabne było najpierw pod okupacją sowiecką w okresie od września 1939 r. do czerwca 1941 r. ze zmasowanymi deportacjami ludności do Kazachstanu i na Syberię, a następnie pod okupacją niemiecką, przy silnym ruchu oporu. Miejscową ludność cechował szczególnie silny patriotyzm.
NAJWAŻNIEJSZE ZABYTKI
Na terenie miasta Jedwabne występują obiekty i tereny zabytkowe świadczące o tożsamości miasta. Zostały one wpisane według wykazu Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku – Delegatura w Łomży do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Na szczególną uwagę zasługuje:
1. Zespół dworsko-parkowy i sam dwór, który został odbudowany po II wojnie światowej;
2. Zespół kościoła parafialnego p.w Jakuba Apostoła obejmujący:
– kościół, mur z 1926-1935 r.
– plebania, mur z końca XIX w.
3. Cmentarz rzymsko-katolicki (w jego obrębie znajduje się niemiecki cmentarz ewangelicki z okresu I wojny światowej);
W miejscowości Burzyn znajduje się kościół wraz z zabytkowym cmentarzem, który został wpisany do rejestru zabytków klasy “A”. Zachował się również zabytkowy układ zabudowy wiejskiej, który ze względu na swoją unikatową wartość jest objęty ochroną. Ponadto w miejscu zwanym “Betlejem” znajduje się punkt krajobrazowy, z którego można podziwiać piękno doliny biebrzańskiej. 10 lipca 2001 roku w Jedwabnem odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika upamiętniającego mord dokonany na Żydach w 1941 roku, zaś 3 maja 2003 roku odsłonięto pomnik poświęcony ofiarom wywózek na Syberię dokonanych w czasie okupacji sowieckiej 1939-1941 (pomnik Sybiraków).
ATRAKCJE, WALORY TURYSTYCZNE
Największym atutem turystycznym Gminy Jedwabne, stwarzającym jej szansę rozwoju, jest lokalizacja Biebrzańskiego Parku Narodowego. Granicą parku i gminy jest rzeka Biebrza. W otulinie parku znajduje się pięć miejscowości: Pluty, Brzostowo, Mocarze, Szostaki i Burzyn. Bagna Biebrzańskie to największy w Europie Środkowej kompleks naturalnych bagien i torfowisk, które w innych rejonach znikły wskutek prac melioracyjnych. Zachowała się tutaj ginąca już w znacznym stopniu flora związana z naturalnymi ekosystemami bagiennymi i wodnymi. Dolina Biebrzy to również ostoja bogatego świata zwierzęcego na czele z „królem” bagien – łosiem, którego nietrudno zobaczyć z wysokiego brzegu doliny. Biebrza jest również najważniejszym w Polsce i Europie obszarem lęgowym dla wielu gatunków ptaków. Na terenie parku stwierdzono występowanie 246 gatunków, w tym 186 lęgowych. Spośród 54 gatunków zaliczanych w Europie za ginące lub zagrożone w swym istnieniu aż 21 gnieździ się nad Biebrzą. Całe rzesze miłośników ptaków przyjeżdża tutaj, aby obserwować wiosenne oraz jesienne przeloty. Szczególnie ulubionymi miejscami, które chętnie odwiedzają turyści, jest wieś Brzostowo oraz wieża widokowa w Burzynie. Rozciąga się stąd niezwykła panorama na całą dolinę Biebrzy.
Piękny, malowniczy krajobraz oraz czyste powietrze i woda, sprawiają, że na terenach tych licznie powstają gospodarstwa agroturystyczne o wysokim standardzie usług, które przyciągają turystów życzliwością oraz wyśmienitą, regionalną kuchnią. Bliskość parku daje możliwość wycieczek pieszych i rowerowych po licznych bagiennych szlakach. Organizowane są również spływy kajakowe po nieustannie meandrującej Biebrzy.
W miejscowościach położonych wzdłuż rzeki znajdują się także pola namiotowe, z których korzystają nie tylko krajowi turyści, ale także zagraniczne grupy zorganizowane. Biebrza jest rajem dla wędkarzy. Turyści uciekający od zgiełku miasta znajdą tu ciszę i spokój na łonie natury.
Sezon turystyczny trwa od 1 marca do 30 października, jednakże poszczególne gospodarstwa agroturystyczne są pod tym względem bardzo elastyczne. Okresem szczególnie wzmożonego ruchu turystycznego jest późna wiosna oraz lato.
KWATERY TURYSTYCZNE
- Karol Przestrzelski
Bronaki Pietrasze 16,
18-420 Jedwabne,
tel. (0-86) 472-01-70,
e-mail: karolbronaki@op.pl - Tadeusz Mocarski
Brzostowo 15
18-420 Jedwabne,
tel. (0-86) 472-15-05 ,
www.brzostowo15.com - Mariola i Jerzy Polińscy
Brzostowo 16
18-420 Jedwabne,
tel. (0-86) 472-15-03,
e-mail: polinski_jerzy@wp.pl
www.brzostowo16.republika.pl - Teresa Konopka
Brzostowo 26
18-420 Jedwabne,
tel. (0-86) 472-14-97,
e-mail: teresa.konopka@interia.pl,
www.brzostowo.ovh.org - Marek Dąbrowski
Szostaki 13, 18-420 Jedwabne,
tel. (0-86) 217-86-86,
e-mail: rezerwacje@mamuciadolina.pl
www.mamuciadolina.pl
CYKLICZNE IMPREZY
Przegląd pieśni, kolęd i pastorałek– styczeń, impreza mająca na celu kultywowanie tradycji śpiewania najpiękniejszych utworów świątecznych wśród mieszkańców powiatu łomżyńskiego zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
Dni Jedwabnego – lipiec, 2 dniowa impreza plenerowa połączona ze zlotem motocyklowym. W programie koncerty gwiazd, gry i zabawy dla dzieci, występy lokalnych zespołów, wesołe miasteczko, konkurencje sprawnościowe motocyklistów, kiermasz wyrobów rękodzieła ludowego i wiele innych atrakcji.
Plener malarski – lipiec, trwające tydzień wydarzenie malarskie, podczas którego powstają dziesiątki znakomitych prac wykonywanych przez utalentowanych artystów.
Podsumowaniem pleneru malarskiego jest Wernisaż poplenerowy – wrzesień.
Festiwal pieśni patriotycznych i harcerskich – październik, wydarzenie mające na celu poznanie nieznanych lub zapomnianych polskich pieśni patriotycznych i harcerskich oraz prezentacja i rozbudzenie talentów młodych wykonawców.
Ogniska Patriotyzmu- maj, listopad, spotkanie przy ognisku z towarzyszeniem pieśni i piosenek upamiętniających zrywy narodowe.
KULTURA
Na terenie Gminy jedwabne funkcjonują następujące placówki kulturalne:
- Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury w Jedwabnem
ul. Piękna 8, 18- 420 Jedwabne
Tel. (86)217 21 24
2. Biblioteka Publiczna w Jedwabnem
ul. Piękna 8, 18-420 Jedwabne
Tel. ( 86 ) 217 21 24
W skład organizacyjny M-GOK w Jedwabnem wchodzą następujące Świetlice Wiejskie:
- Świetlica Wiejska w Grądach Wielkich
- Świetlica Wiejska w Kotowie Plac
- Świetlica Wiejska w Orlikowie
- Świetlica Wiejska w Makowskich
- Świetlica Wiejska w Kuczach Wielkich
- Świetlica Wiejska w Karwowie
Rękodzieło artystyczne w M-Goku w Jedwabnem
Warsztaty są prowadzone przez instruktorki w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Jedwabnem dla dzieci, młodzieży i społeczności Jedwabnego oraz w pobliskich szkołach (m.in. w Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Jedwabnem, w Publicznym Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Jedwabnem.
Quilling (papieroplastyka)- to metoda tworzenia ozdób papierowych z wąskich pasków kolorowego papieru, które są skręcane spiralnie, a następnie formowane do uzyskania odpowiedniego kształtu i przyklejane na zdobioną powierzchnię.
Wyroby ze skóry- to metoda tworzenia bransoletek, kolczyków, wisiorków, broszek itp. ozdób ze skóry.
Bibułkarstwo- to sztuka tworzenia kwiatów jak i innych ozdób z bibuły i krepiny m.in. kwiaty, palmy z bibuły i krepiny.
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE DZIAŁAJĄCE NA TERENIE GMINY
- Ochotnicza Straż Pożarna w Jedwabnem
ul. Piękna 2, 18-420 Jedwabne
Tel. ( 86 ) 217 21 24 e-mail: (brak) - Klub sportowy VIKTORIA
ul. A. Mickiewicza 2, 18-420 Jedwabne
Tel. ( 86 ) 217 20 10 e-mail: (brak) - Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Jedwabnem „Bliżej dziecka”
ul. Wojska Polskiego 17, 18-420 Jedwabne
Tel. ( 86 ) 217 21 18 e-mail: (brak) - Fundacja “Sztuk i Dialogu”
ul. Piękna 8, 18-420 Jedwabne
Tel. ( 86 ) 217 21 24 e-mail: mgokjedwabne@wp.pl
ATRAKCJE KTÓRE WARTO ZOBACZYĆ
Kościół parafialny w Jedwabnem– zabytkowa, murowana świątynia pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła zbudowana w latach 1925–1935 staraniem księdza A. Gawędzkiego i M. Szumowskiego, konsekrowana 22 lipca 1935 przez Biskupa łomżyńskiego Stanisława Łukomskiego.
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Jedwabnem działa w zabytkowym dworku, który posiada salę widowiskową na 180 osób oraz pomieszczenia, w których odbywają się zajęcia z dziećmi i młodzieżą przychodzącą do placówki. Sale w M-GOK są udostępniane mieszkańcom na różnego rodzaju spotkania, zebrania, pokazy, szkolenia dla rolników, wypełnianie wniosków o przyznanie dopłat bezpośrednich, sesje Rady Miejskiej.
Pomnik Sybiraków – został odsłonięty w Jedwabnym w dniu 3 maja 2003 roku i poświęcony przez biskupa łomżyńskiego Stanisława Stefanka. Ustawiony został w centrum Jedwabnego – w parku naprzeciw kościoła. Ma upamiętniać martyrologię Polaków zesłanych na Syberię do Kazachstanu i do innych zakątków dawnego Związku Radzieckiego.
Grób Nieznanego Żołnierza– wzniesiony przez mieszkańców miasta, aby uczcić pamięć często bezimiennych bohaterów – patriotów, którzy polegli w obronie umiłowanej ojczyzny. Znajduje się na cmentarzu parafialnym Parafii Rzymskokatolickiej w Jedwabnem
Burzyn –malownicza miejscowość położona nad rzeką Biebrza. Znajduje się tu zabytkowy kościół, który jest siedzibą parafii Trójcy Przenajświętszej.
